វិបត្តិផ្លូវចិត្តជាជំងឺដ៏កាចសាហាវមួយដែលយើងភាគច្រើនតែងមើលរំលង ហើយមិនសូវយកចិត្តទុក្ខដាក់។ យោងតាមគេហទំព័រ www.fir.fr ចេញផ្សាយថ្ងៃទី22 ខែមិនា ឆ្នាំ 2024 បានអោយដឹងថា កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិកអាស៊ានដែលមានពលរដ្ឋកើតវិបត្តិផ្លូវចិត្តច្រើនជាងគេ ពោលមានរហូតដល់ទៅ ១២% ឬស្មើរនិង ២លាននាក់។
តើវិបត្តិផ្លូវចិត្តរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាអាចកើតឡើងដោយអ្វី?
វិបត្តិផ្លូវចិត្ត (mental health crisis) របស់ប្រជាជនកម្ពុជាអាចកើតឡើងដោយហេតុផលជាច្រើន ដែលទាក់ទងនឹងប្រវត្តិសាស្រ្ត សង្គមសេដ្ឋកិច្ច និងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ខាងក្រោមជាមូលហេតុសំខាន់ៗ៖
1. បរិបទប្រវត្តិសាស្ត្រ
• របបខ្មែរក្រហម – ទោះបីជាបានកន្លងផុតមកហើយជាច្រើនទសវត្សរ៍ ក៏ប្រជាជនមួយចំនួននៅតែមានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ដោយសារចំណងដួងវិបត្តិដែលបន្តផ្ទេរពីជំនាន់មួយទៅមួយ។
• ការបាត់បង់សមាជិកគ្រួសារ – សង្គ្រាម និងជម្លោះសង្គមកន្លងមកធ្វើឲ្យមនុស្សជាច្រើនបាត់បង់សមាជិកគ្រួសារ ដែលបណ្តាលឲ្យមានការស្តាយអាណិត និងគ្រោះថ្នាក់ផ្លូវចិត្ត។
2. បញ្ហាសង្គមសេដ្ឋកិច្ច
• ភាពក្រីក្រនិងបង្វែរ – ការរស់នៅក្នុងស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចអន់ថយ និងបញ្ហាការងារមិនច្បាស់លាស់អាចធ្វើឲ្យមានអារម្មណ៍ចុងអស់សង្ឃឹម និងទំនួលខុសត្រូវលើគ្រួសារ។
• ការរើសអើង និងសម្ពាធសង្គម – សម្ពាធអំពីសង្គម ដូចជាការរំពឹងថាត្រូវជោគជ័យ ឬត្រូវមានជីវិតល្អ អាចជាហេតុធ្វើឲ្យមនុស្សមានអារម្មណ៍សោកសៅ។
3. បញ្ហាគ្រួសារ និងបរិស្ថានរស់នៅ
• អំពើហឹង្សាក្នុងគ្រួសារ – ភាពតានតឹងក្នុងគ្រួសារ រួមទាំងអំពើហឹង្សាទៅលើកុមារ និងស្ត្រី ជាហេតុធ្វើឲ្យបណ្តាលវិបត្តិផ្លូវចិត្ត។
• ការបែកបាក់គ្រួសារ និងការចាកចេញទៅរកការងារនៅបរទេស – ការបែកបាក់គ្រួសារ និងបងប្អូនអាចធ្វើឲ្យមានអារម្មណ៍ឯកែង និងខ្វះស្នេហា។
4. ការខ្វះការសិក្សាអំពីសុខភាពផ្លូវចិត្ត
• គ្មានការយល់ដឹងគ្រប់គ្រាន់ – នៅកម្ពុជាមនុស្សជាច្រើននៅតែគិតថា បញ្ហាផ្លូវចិត្តគ្រាន់តែជាការមិនខ្លាំងក្លា។
• ការមិនមានសេវាសុខភាពផ្លូវចិត្តគ្រប់គ្រាន់ – សេវាសុខភាពផ្លូវចិត្តនៅតែមានកំណត់ ហើយមនុស្សមួយចំនួនមិនអាចចូលដំណើរការបាន។
5. ឥទ្ធិពលបច្ចេកវិទ្យា និងបណ្ដាញសង្គម
• ការប្រើបណ្ដាញសង្គមបំផ្លិចបំផ្លាញ – ការប្រៀបធៀបជីវិតខ្លួនឯងនឹងអ្នកដទៃ និងព័ត៌មានអវិជ្ជមានអាចប៉ះពាល់ដល់ស្ថានភាពផ្លូវចិត្ត។
• ការយល់ច្រឡំអំពីជោគជ័យ – ការមើលឃើញជីវិតរបស់អ្នកដទៃល្អជាងអាចបណ្តាលឲ្យមានអារម្មណ៍អាប់អួរ។
វិធីសាស្រ្តដោះស្រាយ និងការជួយសង្គ្រោះ
• បង្កើនការយល់ដឹងអំពីសុខភាពផ្លូវចិត្ត ដោយបណ្តុះបណ្តាល និងអប់រំនៅសាលា និងសហគមន៍។
• ចង់រកអ្នកពិភាក្សា ដូចជា គ្រួសារ មិត្តភក្ដិ ឬអ្នកជំនាញផ្លូវចិត្ត។
• អភិវឌ្ឍន៍ការទប់ស្កាត់អារម្មណ៍អវិជ្ជមាន ដោយធ្វើអ្វីដែលស្រឡាញ់ ឬអនុវត្តអធិស្ឋាន។
សង្ខេបៈ វិបត្តិផ្លូវចិត្តនៅកម្ពុជាមានមូលហេតុច្រើន ប៉ុន្តែត្រូវការចំណាប់អារម្មណ៍ និងការគាំទ្រពីសង្គមដើម្បីជួយកាត់បន្ថយបញ្ហានេះ។